Palabras en primeira persoa, entrevista ao director xeral da cooperativa ICOS

A sociedade Cooperativa Galega ICOS é unha empresa creada o 26 de Decembro de 2000, foi construida pola fusión de catro cooperativas da zona anteriormente conocidas como Chataca e Coofaro de Chantada, Medela de Taboada e Codiproga de Carballedo. Situase dentro da comarca de Chantada, tendo un campo de influencia dentro da mesma zona ademais de Taboada, Carballedo,Monterroso, Antas de Ulla, Portomarín e o Savinao na provincia de Lugo, e Cea e Vilamarín na provincia de Ourense.

Conta cun total de 867 socios cunha media de idade de 46 anos. Desenvolve as actividades no marco socioeconómico e político preto de 900 explotacións gandeiras, socias de catro cooperativas.

Os tipos de actividades que se desenvolven son comercialización do leite, servizos sobre instalación, de abastecemento, de maquinaria, de mantemento, horta e viñedo e servizos de atención e asesoramento.

A seguir, a entrevista que nos concedeu o director xeral da cooperativa, Jesús Bardelás Hermida.

1- Cales cree vostede que son os usos máis importantes hoxe en día da terra?

Dende logo a nos o que nos interesa e o productivo. Pode haber zonas nas que pola sua situación xeográfica ter outros usos (urbanísticos, etc.)

Dentro dos usos agrarios na nosa comarca o principal e de producción de forraxes (herba e millo), en cantidades pouco significativas producción hortícolas e últimamente están xurdiron produccións forestais como consecuencia de abandono da producción gandeira, moitas veces en zonas que non se deberán deixar transformar en forestais.

2- Esta dacordo coa introducción da concentración parcelaria como saída do minifundio?

Da forma na que se fixo ata agora non. E unha reordenación moi traumática, tanto polo tempo como polas formas. Parécenos que se deberían intentar fórmulas mais sinxelas e de menor custe, como facilitar as permutas entre particulares eliminando os impostos e subvencionando os trámites rexistrais. Outra via interesante podería ser involucrar a axentes activos no medio como as cooperativas etc.

De facelo mediante concentración, vía que neste momento creo que está morta por a falta de fondos, seriamos partidarios de modificar a lei que regula as concentracións para falelas en menos tempo e con menos reclamacións.

3- Que supón o minifundio galego para as cooperativas deste tipo?

Tanto para as cooperativas como a nosa que conta con un parque de maquinaria como para os propios agricultores e gandeiros supón un encarecemento da mecanización, unha falta de aproveitamento de moitas parcelas por a sua pequena dimensión, unha perda de superficie útil por a presencia de muros e corredoiras, unha dificultade a hora de xestionar a superficie para determinados cultivos, axudas, etc.

4- Cree na posibilidade da introducción do latifundio en Galicia? Sería unha boa opción?

Habería que matizar que entende o fai a pregunta por latifundio. Se entendemos por concentración en superficies maiores de 5 ha. a resposta e non.

5- Afecta dalgún xeito notable á producción a maneira de explotar a terra no noso territorio?

Por suposto, aínda que afecta mais os custes de explotación en si que a producción. Evidentemente a producción afecta na medida en que algunhos cultivos non poden implantarse en parcelas de pequeño tamaño porque non son capaces de traballar nelas máquinas de alto rendemento e de mellor aproveitamento da colleita por a forma de traballar (colleitadoras). En minifundio tampouco se poden usar técnicas de cultivo mediante guiado por satélite, moi útiles tanto para sementeira como para abonado.

6- Cal ve ou pode intuir que será o futuro na distribución do territorio na nosa Comunidade?

Pensamos que vai haber unha concentración de superficie en aquelas explotacións que consigan manterse. A curto plazo non será factible a eliminación de lindes (cercas, muros, marcos,..) aínda que a medio prazo e mediante o uso de novas tecnoloxías debería ser posible a xeolocalización das parcelas e deberían poder eliminarse.

7- Dun xeito global e tendo en conta o ámbito no cal vostede se move podería darnos unha visión e valoración de como este asunto toca a cooperativa ou se non afecta a distribución do territorio a esta sociedade.

Como xa comentamos nas preguntas anteriores a incidencia que ten o tamaño das parcelas podemos resumila en:

-      - Encarecemento de custes por mecanización

-      - Impedimento de implantación de cultivos

-      - Perdida de produccións por menor superficie útil

-      - Perdida de valor da terra sobre todo de fincas inaccesibles ou de reducido tamaño.

A nosa cooperativa está facendo todo o posible por mobilizar as terras abandonadas ou que de non ter unha rentabilidade económica mediante alugueres poden acabar en usos forestais. Non é unha tarefa sinxela dado o valor sentimental que ten a terra no rural galego. Pensamos que debería haber unha lei, o igual que existe en outros países, que obligara a manter as terras en producción para poder xubilarse.

Do mesmo xeito hai moitísima terra en Galicia que está sin producir, sobre todo en zonas onde a agricultura e a gandeiría non ten peso específico. Non é que estas actividades sexan as únicas que mobilizan terra, pero pode verse que nas zonas nas que hai unha actividade gandeira importante o porcentaxe de terras improductivas e menor.

Tamén poderíamos falar de esas zonas nas que hai terras en desuso e que moitas delas están ubicadas en zonas climáticas que permitirían usos hortofrutícolas. 

Cooperativa Chantada:

Sara Otero Álvarez